بخوان،دلت تنگ بشه،چشات پرازاشک بشه .اوخو گل اغلا اولنری یاد ایله

یادبادآن روزگاران یادباد

بدجوری دلم هوای منامین راکرده است، منامینی را ، منامینی هایی که هستند.مخصوصاًمنامینی هایی که زمانی بودند ولی الآن نیستند وآرزومی کنم یک بارهم که شده ، باشندوآن چه راکه تحویل داده ا ندوبرای ماباقی گذاشته اندببینند.آرزو می کنم قربعلی ساقی، نیِ برآمده ازنای گرمش رابه صدادرآورد ودل های افسرده از هجران یارانش را تازه گرداند.آرزودارم علم الله حکمتی یک بارهم که شده سه دری اتاقشان رابازکرده وجلوی آن، روبه قبله، نوای گرم وملکوتی اذانش راسرداده وشاهد صف ملکوتی نمازگزاران آن زمان روستائیانش باشم.آرزودارم میهمان نَقل شیرین وجذاب نازخانم خالا،مستمع خاطرات شیرین ودوست داشتنی مئیی خالاباشیم ودل درپیچ وتاب گیسوان نارخانم خالا گره بزنم ویادشان راگرامی بدارم. آیامی شود یک باردیگردسته ی عزاداری اباعبدالله الحسین«ع» راباسردسته گی گل آقامروتی،حیات اله نظرزاده وباشاه بیت گویی های نجفقلی مهدیزاده وآیت اله عمرانی به سوی دیارباقی مردان وزنان ازدست رفته ی روستایمان به حرکت درآوریم ؟کجاست نوای دلنشین «کسیلدی یارب » سعداله عظیمی ؟کجاست صدای گرم وفراموش نشدنی عزیزاله ساعدی که ازبالاترین قسمت روستا برای صدازدن فرزندش همایون در روستاطنین اندازمی شد؟کجاست مردمحبوب ومهربان ،رفیق شفیق دشت وبیابان، حسن رضایی کمر؟که یک باردیگر مارامهمان خنده های دلربای خودبنماید. کجاست پهلوان منامین زمین؟کجاست یل نامدارطایفه ی شکارچی ها ؟رستم شکارچی ؟کجاست قهرمان جبهه وجنگ؟کجاست غیورمرد خاک ریزهای میدان مبارزه؟ملکعلی عبداللهی ؟دلم برای پنجه های هنرمندپیرولی غلامی تنگ شده است تا باضرب جذاب خود آهنگ شیروان شکسته سی راجانانه برایم بنوازدوعنایت الله عطایی که  باهفت انگشت هنرمند وساحر خوددرساز محلی بالابان هفت نوای محلی پاییزان،ولیجانی،دویمه کرم،یانیق کرم،گوللو قافیه،دوبیتی وقهرمانی  را درجان ودل مشتاقانش طنین اندازکرده وخون رادررگهای یخ زده یارانش به جریان اندازد. بدجوری هوای جمله ی «پیراولاسوز»فرج اله جعفری ،«آی ارسطوی»مشهدقیاس عزیزی

و«پودَرسگِ»گولو خالاراکرده ام .چه شیک پوش وزیباپوش وخوش کلام بود مشهدی جهان!ازهمسایه هایم نگفتم ،فیروزنریمانی مهربان ورئوف ،مشهد آینده ی غُرغُرو اما دل رحم ودلسوز،رفیق وهمراه همیشگی و مهربان سنگ های بزرگ مسجد قدیم مَمَدرضاغلامی.ای کاش میرزاعلی عمرانی بودندوبه احترام ریش سفید وحرمت سن بالای او صلح وآشتی درروستایمان عین گذشته ها جاری وساری می بود. وازمن 10ضرب در100رامی پرسیدندوجایزه ی یک ریالی مرا می دادند تا به روی چشمان منتظرم  می گذاشتم ودرعالم خیال جولان می کردم . وقتی مسجدبزرگ روستارامی بینم به یاد اقبال انامی می افتم که کلام شیرین واستادانه اش درخشت خشت دیوارهای مسجد نفوذ کرده وبه یادگارمانده است.واردمسجد می شوم وروبه رورانگاه می کنم همیشه استاد چوب وتیشه وارّه،مشهدیداله رحیمی رابه یاد می آورم وهنردستانش رادرمنبر قدیمی وزیبای مسجد به نظاره می نشینم، وقتی ترنم زیبای قرآن راازهرکجا وهرکسی می شنوم ناخواسته یاد مشهد صاحبعلی شاد می اُفتم که بیشترسوالات ایشان ازبچه های روستا درموردقرآن وآیات وسوره های قرآنی بود،وقتی صحبت از سخنان طنزآلودوبذله گویی های جذاب می شود به یاد استاد سخنان شیرین ومثل های فولکولوریک ،احسان انامی می افتم،وقتی آرایه ی ادبی اغراق رادرسرجلسات کلاس هایم تدریس می کنم یادسخنان اغراق آمیز واعجاب انگیز ضیغم عزیزی زیوروزینت کلاس هایم می شود ومثال های معروفش راابزارآموزشی کلاسم قرارمی دهم،وقتی چشمان سیاه وآرایش کرده ی زنان ودختران امروزی رامی بینم چشمان معصوم ورنگارنگ  دختران روستایی رابه یاد می آورم که با سرمه های دست ساز نازپری خاله عین تاریکی شب سیاه می شدند وسفیدیشان درمیان تاریکی می درخشیدوجلب نظر می کرد،زمان تدریس نثر دشوارومصنوع ادبی همیشه یادونام مردی از تبارآزادگان منامینی به نام باباکیشی آزادی درذهنم زنده می شود که باقلم آتشین خود متن های بسیارزیباوادبی درعین حال مصنوع ومتکلف برای روستائیان می نوشت که نشان از ذوق وقریحه ی بالای ایشان درادب وادبیات داشت،         

معرفی نکته به نکته روستای منامن با شعری زیبا ودلنشین از اسماعیل

یادش به خیر «کندیم وکندیمین شریف انسانلاری مخصوصا بودنیادان کوچن لری»

گَلبن کیمی داشاسلام وره ردیک

قارانلقن باشن داشن گوره ردیک

دره سیند قاراانجیل درردیک       

یاخشی یاخشی  داغلاروندا گزه ردیک

قزیل اوزه نینده دوشوب اوزه ردیک

قانلی دره اوستو قاسیم کله گی

خلف باغی مشد عمی مین بَلَه گی

اَلَه نیبدی اونوندا دای اَلَه گی

نفسدیده هردن بیریول چکیری

قوجا واختی آلما اَریک اکیری

نازخانیمن دانشماسی گولمه سی

مئیی بی بی آغاج مینوب سورمه سی

نارخانیمن هوروکلو ساچ هورمه سی

شیرین اولدو آراتنگه قوجالدی

خیر الله دان نامرد فلک باج آلدی

مش حسنون داغارچیقی چاخماقی

گولنده آغزینن سویو آخماقی

داوارلارین دالسیجا باخماقی

قوردا خوخو دیین کیشی نجولدو

خزان وردی پرپر اولوندو سولدو

  بهجت خالا کَرمه سینین شاپّاسی

تامام بی نین سیا چوره ک یاپّاسی

بلقیصین پنجه کئشی چاپّاسی

قازانچادا قایماقی یادش به خیر

صبح پیشیره ن قویماقی یادش به خیر

رستم گیلین قوزولاری تکه سی

خارتکه نین بوینوزلوسی یک سی

پورسته نین اوزویاغلی کوکه سی

یاداسالاربایرلاری چم لری

چمده اولان بیره دولو کوملری

زیدی عمی  قاراپوچو قوراندا

عوض دایی جویجَمَه ده دوراندا

مَشَد دایی اوغلاخلاری بوراندا

نولاردی بیر هامی لاری اولئیدی

گولو خالام بولامانی بولئیدی 

     هاردا قالدی مش آیتین کَری سی

   مش عزیزین همایونی فَری سی

سعداله نن زامانیلا شَری سی

   بیلین مئیری نجولدولار نولدولار

          قزیل گول تک نه تئز آچوب سولدولار

یوسوبعلی آلچاق کیشی ای کیشی

بستانلارداسالاردی چوخ های ،کیشی

بیرده گَلَر مگر اونا تای ،کیشی

خورجونون آغوز بوغوزقارپوزو

جیب لری نین دولوب داشان یارپوزو

مش ذبی نین پهلوان تک گزمه سی

آل باغشین گَوَنلری اَزمه سی

زلفعلی نین قاش قاباغن سوزمه سی

خوش گونلرین مَزَلری دادیدی

منامینون آبروسی آدیدی

مش طالبن باغدا تارال قورماغی

فریدونون اونا کله گ وورماغی

باغدا یاتوب صبح بستاندا دورماغی

شب نشین لرچپ چَرَه زی پوسته سی

حیف اولاکی اولدوق هجران خسته سی

اَشرفی نین ناغللاری قصه سی

شادالاردی هامی اوره ک غصه سی

آدلاری دی فقط کتّی لرین حصه سی

نازپری نین سورمه سی یادش به خیر

فیروزون اوسگورمه سی یادش به خیر

بش یوزایلده گوزویولداقالاسان

زلفعلی نی گونده یاداسالاسان

اونا کادو،چوبوق توتون آلاسان

یالواریاخار گور زلفعلی دیری لر

بیرده گَلَر پیرولی لر سیری لر

اینانمازدق مش گل آقا قوجالیب

قوجالیق ،کولگه سین باشینا سالیب

سینّی گئچوب عومورگولی سارالیب

پاخیل فلک اونو بیزدن تئز آلدی

نظر دَیدی ،اونویامان گوز ،آلدی

منظّم بی آلچاخ مهربان خانم

محبتلی اوره ک، ایستی قان،خانم

تاپشراندا آللهنا جان خانم

یوخاری باش دومان توتوب قارالدی

 خرمنلرین رنگی قاچوب سارالدی

 دایم گیلین آغزی یوموق پَله سی

شوکورگیلین قورداقوران تله سی

اوچو لارین داغدا آغور شله سی

قارداشم اُو قانلی دیه ن گونلریم

گونده اُوون اَتین ییه ن گونلریم

   داوارناخیر گلوب پیرده یاتاردی

چوبانلاردا باشن یئره آتاردی

            آخشام چاغی گون کی گئدوب باتاردی

 سورو،سورو کنده گلوب مَلردی

 یازگونونده سزقی یاغیش اَلردی

جورجه نگی اوندا باشا گییردیک

کورپه گلدی آی ننه جان دییردیک

قاتق یاخوب دورموج لری ییردیک

قراولاغی قوووب توتان گونلریم

دیری دیری دورموج اوتان گونلریم

آرابولاغ گوز یاشی تک جوشاردی

یوخاری دا نولاردولوب داشاردی

اولسیدلار کندیمیز چوخ یاشاردی

بیلین مئیری کیم دولدوروب داشلادی

کندی میزین قاراگونون باشلادی

بولاغلارین سویوجوشوب آخاندا

آخوب اوزون دره لره یاخاندا

الآن آدام چشمه سینه باخاندا

اوره ک دولئی گوز یاشالئی دیل آغلی

سوسوز قالان باغچا آغلی گول اغلی

آهای منیم، ائلیم ، اوبام ، قارداشم

کوچوب گئدن وفالی بیر یولداشم

قانادونوب اوره گیمده سیرداشم

دوزه لتمکدن کندین گوزون قاشینی

داشلاوروب سندرمشوق باشینی

گَلون چخاق دَوه بوینو باشینا

اوردان باخاق قارانلقون داشنا

سورمه چکه گ گلین داشی قاشینا

گئچن گوندن عبرت آلوب آغلیاق

هجرت یولون کندیمیزدن باغلیاق

تقدیم به کلاس اولی های ایران زمین «الفبای شعری» ازاسماعیل حکمتی

آ:       رابگوآب/ب:رابگوباد                            یک سیب زیبا /ازدستم افتاد

***

پ:     رابگوپا/ت:رابگوتوت                             ث:چون ثریّا/با«س»بزن سوت

***

ج:     جوجه ی خوب /چ:چتروچوپان             ح: حوله  رامن/دادم به مامان

***

خ:     خرس وخرگوش/د:دست دارا                من دوست دارم/ خانم شمارا

***

ذ:        دلپذیره/ر:رنگ گل ها                          ز:زردوقرمز/کفش تُپل ها

***

ژ:         چون منیژه/ماژیک وژاله                       دوستند باهم/ماماوخاله

***

ش:      چشم وگوشم/ص:صبح واشد                  ض:ضامن من/لطف خداشد

***

ع:        چون علاقه دارم به درسم                      غ:غصه هاراشادی کند کم

***

ف:       چون فرشته/فرزانه وبرف                        ق:قندوقندان/بامن زندحرف

***

ک:      چون کبوتر/کندووکاهو                        گ:گرگ جنگل/می خورْدْآهو

***

ل:        بلبل وگل/درجنگل ودشت                     م:ماروماهی/درآب می گشت

***

ن:        نان سنگک/و:چون دونده                       ه:ماه شب ها/زیبا می خنده

***

ی:       یعنی قایق/برروی دریا                            یخ کردچایم/باباوماما

نمونه سوال زبان فارسی 3«درس یک تاشش» به زبان اسماعیل حکمتی منامن

به نام خدا                                                          

کلاس سوم دبیرستان نمونه دولتی شیخ مفید.

نام ونام خانوادگی :

1-  هجا ازترکیب حداقل دوواج«صامت+مصوت» ساخته می شود.  5/  

الف: درست              ب: نادرست

2- واژه ی «سرد»برطبق کدام الگوی هجایی ساخته شده است؟   1

3- برای هریک ازالگوهای هجایی داده شده مثالی بنویسید.        1 

 الف: صامت +مصوت +صامت           

ب: صامت +مصوت +صامت+ صامت

4- جمله ی مستقل بزرگ ترین واحد زبانی است که خودجزئی ازیک واحد بزرگ ترنیست.   5/

الف: درست                   ب: نادرست

5- جمله ی مستقل یک فعلی را......................... وچند فعلی را....................... می نامند.    1

6- تکواژی که کاربردومعنای مستقل دارد،تکواژ وابسته نامیده می شود.  5/                 

الف: درست            ب: نادرست

7- دربرابرهرجمله بنویسیدکه اشکال ویرایشی آن فنی است یازبانی ؟

الف: انشاءواملاءدودرس مهم هستند.  5/

ب: میون خیابون گیرکردم. 5/

پ: به وسیله ی پست فرستادم.  5/

8- جمله ی «من بادیدن اوخشنودوبه خانواده اش اطلاع دادم.»مطابق کدام قاعده ی ویرایشی اصلاح می گردد؟  1

9- املای مناسب داخل گیومه راانتخاب کنید.

الف: مفهوم این سخن برمن «مستور – مسطور» است.  5/

ب: هرگزنباید به اصل و«نصب – نسب» خود نازید.  5/

پ: سربلندی و«ذلّت – زلّت» هرملتی درگرودانش اوست. 5/

10- تنها باجمع بستن نهاد فعل آن نیز جمع بسته می شود.    5/

الف: درست                   ب: نادرست

11- درمتن زیر به جای فعل هاوعبارات مشخص شده ،گونه های مودبانه ی دیگری به کارببرید. 5/2

«من آمدم تامطلبی رابه توبگویم وهدیه ای بدهم اگروقت نداری می روم،ولی ازتومی خواهم به حرف من گوش بدهی.»

12- گونه ی تشریحی مقاله ها حاصل ...................................... می باشد.  5/

13- گونه ی تحلیلی مقاله هاحاصل .........................................می باشد. 5/

14- درواژه های داده شده نوع پسوند«ان» رامشخص کنید.  5/1

الف: گریان                ب: پاییزان        پ: کوهان                  ت: گیلان                      ث: گیاهان                 ج: بامدادان

15- عام ترین ورایج ترین راه پرسش کدام است؟

همسایگی بایک شاعر بزرگ منامینی

 

1- دلت راخانه ی ماکن مصفاکردنش بامن

به مادرددل افشا کن مداوا کردنش بامن

1- دلم راباتو کردم من خدایاکن مصفایش

دل پردردم افشا شد خدایاکن مداوایش2- اگرگم کرده ای ای دل کلیداستجابت را

بیایک لحظه باماباش پیداکردنش بامن

2- کلیداستجابت رازدرگاه تومی جویم

اگریک لحظه گم کردم خدایاکن توپیدایش

3- بیفشان قطره ی اشکی که من هستم خریدارش

بیاورقطره ی اخلاص دریاکردنش بامن

3- زلطفت قطره می خواهم نه دریاای حق یکتا

برایم قطره لطفت راخدایاکن تو دریایش

4- اگردرهابه رویت بسته شد دل برمکن باز ا

دراین خانه دق الباب کن واکردنش بامن

4- اگرشدبسته بررویم همه درهاخداوندا

               درت راتشنه می کوبم کنی برروی من وایش

5-  به من گو حاجت خودرااجابت می کنم آنی

طلب کن ان چه می خواهی مهیاکردنش بامن

   5- تمام حاجت دل رازتومی جویم ای قادر

طلب ازمن کرم ازتو دلم گشته مهیایش

6-  بیا قبل ازوقوع مرگ روشن کن حسابت را

بیاورنیک وبدراجمع ومنهاکردنش بامن

6- حساب قبل مرگم راخداونداتوکن روشن

همه نیکی پذیرازمن بدیهاکن تومنهایش

7- چوخوردی روزی امروز ماراشکرنعمت کن

غم فردانخور تأمین فرداکردنش بامن

7- اگرروزی خورم یانه همیشه شکرمی گویم

دلی پردرددارم من عنایت کن به فردایش

8-  به قرآن آیه ی رحمت فراوان است ای انسان

بخوان این آیه راتفسیرومعناکردنش بامن   

8- اگراعمال من بنده به جزقرآن وحق باشد

بدی رادرگذرازمن به نیکی کن تو معنایش

9- اگرعمری گنه کردی مشونومیدازرحمت

تونام توبه رابنویس امضاکردنش بامن

9- امیدرحمتت دردل گنه آسان کند برمن

اگرازمن گنه دیدی ببخشاوکن امضایش