دلنوشته های   منامن

دلنوشته های منامن

وطنم پاره تنم خاک تورا بوسه زنم منامن
دلنوشته های   منامن

دلنوشته های منامن

وطنم پاره تنم خاک تورا بوسه زنم منامن

از فواید چاتانگوش (پسته کوهی)**چه می دانید؟

ااشنایی با پرخاصیت ترین درخت ناشناخته ی ایران( چاتانگوش)

از فواید چاتانگوش (پسته کوهی)**چه می دانید؟**آشنایی با پرخاصیت ترین درخت ناشناخته ی ایران( چاتانگوش)

77t8070idwnw1jzem58u.jpg

آشنایی با پرخاصیت ترین درخت ناشناخته ی ایران:

آشنایی با چتانگوش ،بنه یا پسته کوهی و فواید آن

یکی از درختانی که به وفور در کوهستانهای بخش خورش رستم خلخال(روستای منامن) وجود دارد درخت چتانگوش یا ساقز یابنه یا همان پسته وحشی است .  چتانگوش (بنه )دو نوع ریز و درشت دارد . چتانگوش (بنه )ریز که رسیده آن سیز پررنگ است به راحتی زیر دندانها نرم می شود و طعم بسیار خوشمزه ای دارد و کمتر کسی است که از خوردن آن لذت نبرد . دانه درشت بنه(چتانگوش) دارای پوسته ای سفت است و به راحتی زیر دندانها شکسته نمی شود و توصیه می شود آن را با دندان نشکنید که حتما به دندانهای شما آسیب خواهد رسید . درشت بنه را معمولا در هاون می کوبند و سپس آن را در آب حل نموده و از صافی رد می کنند .با عصاره آن اشکنه بنه درست می کنند که بسیار لذیذ و مقوی است . توصیه می کنیم شما هم از این اشکنه بسیار خوشمزه و مقوی میل بفرمائید . بنه (چتانگوش) ریز و درشت بنه هردو به خاطر طبع بسیار گرم برای افرادی که دچار رطوبت بالا در استخوانها می باشند و به درد های ناحیه ساق پا و مفاصل دچار هستند توصیه می شود بخصوص در فصل زمستان مصرف نمایند .

صمغ درخت بنه یک آدامس طبیعی خوش طعم است که دهان را خوشبو و لثه هارا محکم می کند . برای درد دندان مفید است و کمی از آن را روی سوراخ دندان می چسبانند درد آن را تسکین داده و عفونت آن را می کشد .

دیگر خواص دارویی :

(چتانگوش) بنه مدر و قاعده آور است ، برای تقویت نیروی جنسی مفید است و خون بواسیر قطع شده را باز می‌کند ، معده و کلیه را گرم می‌کند ، برای درمان سرفه ، فلج و استسقاء مفید است ، خوردن آن با سرکه برای پاک کردن کبد و رفع سردرد نافع است .

برسی پیوند پسته برروی پسته کوهی یا چتانگوش یا(بنه)

تیره پسته ( Anacardiaceae    ): 
این تیره دارای 75 جنس و 600گونه می باشد.گیا هان این تیره بصورت درخت یا درختچه بوده و دارای شاخه قابل انعطاف و برگ متناوب بدون اسپیتول ساده یا مرکب است .گل آذین آن ها بصورت خوشه یا گرزن متراکم و گلهای آنها نر و ماده یا هر دو نوع نر و ماده است. حالت اخیر در اثر عدم رشد پرچم یا مادگی در گل های نر ماده پیش آمده است و سبب گردیده تا گیاهان یک پایه یا پلی گام در این تیره به وجود آید.کاسه جام گل آنها هر یک مرکب ار پنج قطعه می با شدولی در بین این گیاهان انواعی فاقد جام یا کاسه می با شند. 
پرچم ها به تعداد دو برابر گلبرگ یا معادل تعداد آنها است و در بعضی از گیاهان نیز گل ها فقط شامل یک پرچم زایا می باشد. میوه آنها بصورت مختلف،خشک و آبدار اغلب شفت یا سته است و معمولأ محتوی یک دانه می باشد.جنین گیاه خمیده و درشت می باشد. 
معرفی گونه های پسته در ایران 
گیاه بنه به صورت در ختانی کوچک بوده که در آسیا و منطقه مدیترانه وحتی آمریکا می رویند. دارای گل های ریز مجتمع بصورت خوشه های ساده یا مرکب اند و گیا هانی دو پایه و فاقد جام می باشند.گل های ماده دارای یک تخمدان و یک تخمک بوده و خامه کوتاه و واحد دارند، اما کلاله منشعب و سه شاخه است و بر طبق رده بندی رشبنگر دارای چهار گونه می باشد: 
چتانگوش یا بنه یا پسته وحشی 
P .Atlantica    خنجک یا کسور 
P.Khinjuk-2 بنه یا چاتلا نقوش P.Mutica -3
پسته :
اهلی P.Vera-4
به منظور شنا خت خصوصیات بنه (پسته وحشی)و پسته اهلی بطور خلاصه به ذکر مشخصات این دو گونه می پردازیم.
الف-پسته اهلی (p.vera) 
درخت پسته هم در برابر سرمای زمستان هم در برابر گرمای تابستان مقاوم و از 20-درجه تا 40+ درجه سانتی گراد را تحمل می کند. مناسب ترین خاک برای پسته .خاک لمونی شنی سبک است که چون این درخت دارای ریشه محوری عمیق است خاک باید حداقل2متر عمق داشته باشد و بدلیل عمیق بودن ریشه درخت پسته در برابرکم آبی بسیار مقاوم است .از خصوصیات دیگر این گیاه مقاومت زیاد آن در برابر شوری زمین است و بنا به آزمایشات متعددی که انجام شده این گیاه برای رشد نیازی به نمک ندارد.
ازدیاد پسته ار طریق کشت بذر و پیوند زدن بر روی نهال حاصل می شود عمر اقتصادی درختان پیوندی روی پایه پسته حدود 400 سال است. سن باروری بر حسب رقم همان 5تا 8 سالگی و گیاه در سنین 15تا 40 سالگی حداکثر محصول خود را تولید می کند . از مسایل مهم پسته کاری .سال آوری(باردهی متناوب (bearing alternate می باشد .مهم ترین مراکز پسته کاری ایران عبارت است از : رفسنجان.قزوین ودامغان در ایران با وجود اینکه ارقام مختلفی از پسته مانند: 
کله قوچی.اوحدی.امیری.حسنی.شستی و... شناخته شده اند رسم بر این است که میوه این گیاه بر حسب شکل به دو دسته بادامی و فندقی تقسیم کنند که البته هرکدام انواع متفاوت و درجات تجاری مختلف دارند. در امریکا مهم ترین رقم پسته کرمان نام داردکه در اصل از ایران به آنجا برده شده است.در سال های اخیر به دلیل اهمیت اقتصادی که پسته در سطح جهان پیدا کرده است و در زمینه صادرات این محصول در قسمت های عمده ای از استان مبادرت به کشت این گیاه شده است به طوریکه در حال حاضر تقریباً ده درصد از صادرات غیر نفتی را به خود اختصاص داده است و نقش استان کرمان در این خصوص بسیار بارز است. 
ب:پسته وحشی(چتانگوش) یا بنه (P.Atlantica) 
بنه درختی است با ارتفاع7متر با تاج بزرگ وگرد که در ارتفاع 1800تا2600متری می روید.پوست تنه آن صاف ونسبتاً تیره رنگ است. برگ های آن شانه ای فرد.2تا5 جفت برگچه تخم مرغی کشیده باحواشی مژه دار است، برگچه ها دارای 5/2تا 8 سانتی متر طول و7/0تا 2 سانتی متر پهنا می باشند .گل آذین خوشه ای بازو میوه شفتی وپریکارپ است. میوه معطر ودانه آن روغنی و تنه دارای سقز است.مهم ترین خصوصیات کلیدی متمایز کننده این گونه از سایر گونه های دیگر این است که محور اصلی برگ در بخش میانی بصورت نا مشخصی دارای باله بوده و یا حداقل دارای لبه می باشد.این گونه دارای انتشارجغرافیای وسیعی در ایران بوده و بدلیل ارزش اقتصادی میوه و سقز دارای اهمیت بسیار می باشد و پراکندگی آن در بیشتر مناطق مثل خلخال(روستای منامن) کردستان و فارس وکرمان و...................دیده می شود. 
اگر به طور متوسط هر درخت بنه در سال ده کیلوگرم میوه تولید کند و تعداد اصله درخت در هر هکتار 20 عدد در نظر گرفته شود وقیمت هر کیلو گرم بنه را6000 ریال در نظر بگیریم. حساب کنید ببینید باچم چه کار کرده اند.

پسته کوهی در زبان ترکی چتانگوش وبَنِه (به گویش محلی لارستانی و بستکی:( بُّـه )، کردی: داره بن، برخی مناطق کردنشین دیگر آن را ون می‌خوانند.)درختی است کهن سال وبا عمر طولانی که در برخی موارد به ۳۰۰ سال هم می‌رسد به ارتفاع قریب به ۵ متر که در برخی مناطق کوهستانی ایران یافت می‏شود.شاخه‌های این درخت سفید کمی مایل به خاکستری است. این درخت نیز مانند سایر درخت‌های کوهستان مانند: کُنار، کُور وسمر، کِرت، کُوهِنگ، سَلَم وغیره، در زمان قدیم مردمان کوخرد از هیزم این درختان برای پخت و پز در مناطق مختلف کوه کم وبیش یافت می‌شود، اما بیشتر در قله‌های پرارتفاع، پرتگاها، نرگ‌ها و سرگردها ومناطق دور دست کوهستانی می‌روید.

نام علمی آن Pistacia atlantica می‌باشد که یکی از وایته‌های مهم آن Pistacia atlantica var.kurdica یا همان «ون» است.ارتفاعش تا ۷ یا ۹ متر نیز رسیده‌است در بعضی از مناطق کوهستانی ایران مانند خلخال (روستای منامن) به آن چتانگوش وکردستان ایران به میوه آن «قزوان» می‌گویند که برای خوشبو کردن دوغ و روغن حیوانی و همچنین در درست کردن ترشی استفاده می‌کنند . درخت بنه منبع تولید شیره سقز است.سقز که در گویش ترکی ساقز و کردی به آن (بنِشت) گفته می‌شود صمغی به رنگ سبز خیلی روشن، غلیظ و بسیار چسبنده‌است که استفاده دارویی فراوان داشته و به عنوان یک ملین قوی در درمان یبوست و درمان ناراحتی‌های گوارشی استفاده می‌شود . ۲۵ درصد از شیره سقز حاوی روغن پرارزش و صنعتی تربانتین است که کاربردهای فراوانی در صنعت دارد . علاوه بر این از شیره سقز در تهیه آدامس، عطر، خوشبوکننده‌ها، حشره کش‌ها و در صنعت داروسازی در تهیه نرم کننده‌ها و ضد عفونی کننده‌ها استفاده می‏شود . علاوه بر این در صنعت پلاستیک سازی، تهیه واکس کفش و چرم و صنعت چاپ مورد استفاده قرار می‌گیرد . بعلت نبود صنایع تبدیلی مناسب، اکثر سقز تولیدی در ایران به خارج از کشور صادر گردیده و به عنوان مواد پایه بسیاری از صنایع فوق الذکر بکار برده می‌شود . اگر چه آمار دقیقی از تعداد درختان بنه در خلخال وکلا ایران موجود نیست اما تعداد آنها بیشترتخمین زده شده‌است . به طور متوسط از هر درخت ۵۰۰ الی ۱۰۰۰ گرم سقز بدست می‌آید که در شرایط مناسب و سالهای پرباران این مقدار بیشتر هم می‌شود .در روستای منامن خلخال درخت چتانگوش یا بنه اغلب بصورت توده‌های مخلوط با درختان بلوط مشاهده می‌شود .

xde7tp8ddhu8p5b09j4.jpg

مقاومت با کم آبی

این درخت با مقاومت زیاد در مناطق کوهستانی با آب و هوای نه چندان سرد می‌روید و امروزه در لیست درختان حفاظت شده قرار دارد.به این درخت پسته وحشی نیز گفته می‌شود.

بهره برداری(سقزگیری) با شیوه‌ای سنتی و به روش زیر انجام می‏گیرد :

ابتدا درختان مناسب با قطر حداقل ۳۰ سانتیمتر را انتخاب کرده و با تیشه زخم‌هایی به اندازه ۵ سانتیمتر و عمق ۱ سانتیمتر به حالت زیگزاگی و با فاصله ۲۰ سانتیمتر از همدیگر را روی تنه درخت ایجاد می‌کنند . تعداد زخمهای ایجاد شده روی یک درخت نباید بیشتر از ۲۵ زخمه باشد چون در اینصورت به مرور زمان به درخت صدمات زیادی وارد آمده و باعث خشک شدن تدریجی آن می‌شود . اگر چه اغلب مشاهده می‌شود که گاه تا ۷۰ زخمه نیز بر یک درخت زده شده‌است . همچنین زخم‌ها باید بر تنه اصلی درخت زده شود و از زخمه زدن بر شاخه‌های فرعی درخت اجتناب کرد.بعد از ایجاد زخمها، با خاک رس کاسه‌های گلی کوچکی درست کرده (که در زبان کردی به این کاسه‌ها کوجیره گفته می‌شود) و در زیر زخمهای ایجاد شده بر روی درخت نصب می‏کنند . خاک رس بعلت خاصیت چسبندگی فراوان مناسبترین خاک برای درست کردن کاسه‌های گلی است . ورز دادن گل برای تهیه کاسه نیز بسیار مهم است چون اگر گل تهیه شده خوب ورز داده نشده باشد، کاسه درست شده پس از خشک شدن در مقابل آفتاب ترک خورده و از درخت جدا می‌شود .بعد از این مرحله می‌بایست چند هفته صبر کرد تا شیره درختان به داخل کاسه‌ها تراوش کرده و کاسه‌ها پر از شیره شود .بعد از پر شدن کاسه‌ها از شیره، که بسته به شرایط آب و هوایی منطقه ممکن است ۳ الی ۵ هفته طول بکشد، اقدام به جمع آوری کاسه‌ها می‌نمایند . جمع آوری کاسه‌ها در صبح زود و از موقع طلوع آفتاب شروع شده و تا هنگامی که هوا هنوز خنک است ادامه می‌یابد چون با گرم شدن هوا شیره سقز (که در این مرحله به شیره بنیشته تال گفته می‌شود) رقیق و چسبنده شده و جمع آوری آن ضایعات زیادی به همراه خواهد داشت .

بهتر است بعد از جمع آوری محل زخمها را با گل پوشانده شود تا با این کار درخت از ابتلا به آفات در امان بوده و درمان زخمهای آن با سرعت بیشتری انجام پذیرد . همچنین بر روی زخمی که ایجاد شده تا چند سال بعد از آن که زخم کاملاً ترمیم شود، نباید زخم جدیدی ایجاد کرد .

پس از جمع آوری کاسه‌ها در حالی که شیره بعلت خنکی هوا سفت شده‌است و حالتی مانند خمیر نان دارد، اقدام به جدا سازی شیره از کاسه‌ها می‌نمایند . بدین ترتیب که انگشت اشاره را با روغن محلی چرب نموده و آن را در شیره فرو برده و با یک حرکت سریع شیره را از کاسه گلی جدا می‌نمایند .

چون شیره خام بسیار رقیق بوده و حمل آن مشکلاتی را به همراه دارد، اغلب بعد از جمع آوری، شیره‌ها را در ظرف‌های حلب می‌ریزند و پس از اضافه نمودن مقدار مشخصی آب، آن را می‌جوشانند که با اینکار شیره، غلیظ شده و ناخالصی‌هایی مانند سنگریزه، گرد و خاک، برگ و ... که در هنگام جمع آوری شیره به آن چسبیده‌است، جدا می‌شود . پس از پایان یافتن عمل جوشاندن، شیره‌ها را در داخل کیسه‌هایی که از پارچه مخصوص درست شده‌است می‌ریزند و در آب سرد می‌گذارند تا کاملاً سفت شود و حمل و نقل آن با راحتی بیشتری صورت پذیرد

به این ترتیب کار بهره برداری از درختان پایان یافته و سقز سفید صادراتی بدست می‌آید .

کلیه مراحل بهره برداری توسط استادکاران محلی انجام می‌گیرد که بسیار با تجربه بوده و کلیه کارها را با مهارت فراوان انجام می‌دهند .

متاسفانه جنگلهای چتانگوش منطقه منامن خلخال اغلب بدلیل بهره برداریهای بی رویه و همچنین بهره برداری در سالهای خشک (که درخت نیاز به استراحت دارد)، صدمات جبران ناپذیری دیده‌اند که امید است با افزایش آگهی در ارتباط با نحوه صحیح بهره برداری، این گونه باارزش حفظ شده، و از نابودی آنها جلوگیری گردد .

علاوه بر این می‌توان با استقرار صنایع تبدیلی در منطقه، از صادر شدن این محصول بسیار پرارزش بصورت خام جلوگیری کرده و از آن استفاده‌های بهینه‌ای را بعمل آورد .

ازکاربردهای درخت چتانگوش منبع تولید شیره سقز است . سقز صمغی به رنگ سبز خیلی روشن، غلیظ و بسیار چسبنده‌است که استفاده دارویی فراوان داشته و به عنوان یک ملین قوی در درمان یبوست و درمان ناراحتی‌های گوارشی استفاده می‌شود . ۲۵ درصد از شیره سقز حاوی روغن پرارزش و صنعتی تربانتین است که کاربردهای فراوانی در صنعت دارد . علاوه بر این از شیره سقز در تهیه آدامس، عطر، خوشبوکننده‌ها، حشره کش‌ها و در صنعت داروسازی در تهیه نرم کننده‌ها و ضد عفونی کننده‌ها استفاده می‏شود . علاوه بر این در صنعت پلاستیک سازی، تهیه واکس کفش و چرم و صنعت چاپ مورد استفاده قرار می‌گیرد . بعلت نبود صنایع تبدیلی مناسب، اکثر سقز تولیدی در ایران به خارج از کشور صادر گردیده و به عنوان مواد پایه بسیاری از صنایع فوق الذکر بکار برده می‌شود . اگر چه آمار دقیقی از تعداد درختان بنه در بانه موجود نیست اما تعداد آنها بین ۱۰ تا ۲۰ هزار اصله تخمین زده شده‌است . به طور متوسط از هر درخت ۵۰۰ الی ۱۰۰۰ گرم سقز بدست می‌آید که در شرایط مناسب و سالهای پرباران این مقدار بیشتر هم می‌شود . قیمت هر کیلو سقز تولید شده بین ۳۵۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ هزار تومان متغیر است .

میوه درخت چتانگوش( بِنِه):

میوه این درخت هم‌زمان با رسیدن ثمر نخل خرما «زامردان» میوه اش می‌رسد وقابل مصرف است.نوع نارس این میوه که به صورت خام و بدون نیاز به شکستن پوسته(قبل از سخت شدن پوسته) خورده می‌شود،چتانگوش سبز یا بنه‌چه یا به گویش محلی در منطقه سروستان بنه‌شه خوانده می‌شود. میوه درخت چتانگوش (بـنـِه) ریز و مُدَوَر «گِرد» و کُورَوی مانند وبه رنگ سبز تیره‌است. البته نوع دیگر نیز هست که کمی ریزتر است و به نام «کِهُن» معروف است. مغز میوه بنه به پسته شبیه ولی بسیار کوچک‌تر است. به دلیل سخت بودن پوست دانه آن، در شرایط عادی نمی‌توان با کاشت آن نهال تولید کرد بلکه دانه آن پس از چند سال ماندن در محیط و سایش پوسته یا ترک خوردن در یخبندان در بهار جوانه می‌زند. میوه اش ترش مزه و برنگ سبز تیره‌است.

جای رشد در ایران :

منطقه خلخال ( روستای منامن)اقلیم کردستان ایران- کرمان- زاگرس (استان فارس)

استفاده خوراکی :

در مناطقی از ایران مغز میوه چتانگوش(بنه) رسیده را در پس از آسیاب یا له کردن در آب جوش ریخته و غذایی به نام آب‌بنه با آن درست می‌کنند.بنه از حبوبات بسیار گرم محسوب می‌شود و به خاطر روغنی بودن، این دانهچربی و البته انرژی بسیاری در خود دارد.(چتانگوش شورباسی).

 تهیه وتنظیم:التماس یوسفی منامن

مداحهان و تعزیه خوانهای روستای منامن

مداحهان وتعزیه خوانهای قدیمی منامن

مداحهان قدیمی منامن 
1- مرحوم سعد اله عظیمی منامن

 


2- مرحوم ایت اله عمرانی منامن


3- مرحوم نجفقلی مهدیزاده منامن


4-قدرت اله مهری منامن


5-علی رحیم رحیمی منامن

 

6- محمد صادق شاد منامن


7-منصور مهری منامن


8- مصطفی همتی منامن 
.
.
.
تعزیه خونهای قدیمی منامن
1- مرحوم ایت اله عمرانی منامن 
2-مرحوم نجفقلی مهدیزاده منامن
3- مرحوم زیر علی احمدی منامن
4-منصور مهری منامن
5-زمانعلی عظیمی منامن 
6-سلیم سلیمانی منامن

نه گوزه ل باغلاری وار،داغلاری وارکندیمیزین .پخش ائدوبدور وطنه می

    آناتک باغرنا باسمش منی، گویچک مانامون
منه تعلیم ائلیوب هرنه نی، گویچک مانامون
نه گوزه ل باغلاری وار،داغلاری وارکندیمیزین
پخش ائدوبدور وطنه میوه نی ،گویچک مانامون
آی گوزه ل کندیمیزه گول بالا،سس وئرسسی نه
ائله،چوخداندکی سسلرسنی گویچک مانامون
قهرمان یوردودو کندیم اونوآبادائلیه ک
آدی آباد ائلیوب اولکه نی ،گویچک مانامون 

قهرمانان تکواندوی کشور از دیار قهرمان پرور خلخال _هشتجین _ روستا

حمیدرضا عزیزی منامن(نیما) و احمدرضا عزیزی منامن(سینا)قهرمانان تکواندوی نونهالان ونوجوانان کشور

دارندگان مدرک کارشناسی ارشد روستا ی منامن

 

دارندگان مدرک کارشناسی ارشد

دارندگان مدرک کارشناسی ارشد

ردیف

نام خانوادگی

نام

رشته تحصیلی

1

احمدی منامن

سعادت

الهیات

2

جعفری منامن

امیر

الهیات

3

درخشان منامن

بهرام

الهیات

4

عطایی منامن

نظر

الهیات

5

قهرمانی منامن

عبداله

ادبیات عرب

6

قهرمانی منامن

علی

پرستاری

7

قهرمانی منامن

شهین

ادبیات عرب

8

سعادتی منامن

مرتضی

علوم سیاسی

9

رحیمی منامن

رضوان

علوم سیاسی

10

ساقی منامن

تقی

حقوق

11

درخشان منامن

پریسا

ریاضی

12

حسن زاده منامن

فردین

الکترونیک

عزیزانیکه مطالب وتصاویر جالبی درباره روستای منامن دارند خواهشمندیم به ادرس ایمیل ما ارسال کنند .www.manaman_ir@yahoo.comشماره تلفن 09373666003نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید . مطمئنا با نظرات و راهنماییهای شما عزیزان روز به روز شاهد پر بار تر و پر محتوی تر شدن سایت خواهیم بود . منتظر نظرات ارزشمند همه عزیزان از همه جای دنیا هستیم باتشکر مدیریت سایت های منامن